De lichtknop in jezelf
Ik had het niet in de gaten. Natuurlijk, de dagen werden korter, het licht dunner. Maar dat ook mijn ziel zich verduisterde, merkte ik pas toen het te laat was.
Innerlijk werd het zo donker dat ik een lopend zwart gat werd. In de ruimte lijken ze oneindig ver weg, zo beangstigend dichtbij voelde dit gat in mij. Ontsnappen was onmogelijk: alsof iemand onverwacht een stofzuiger aanzette en al mijn levensenergie eruit zoog.
Zoek jij de lichtknop in jezelf? Durf jij je depressiviteit je reisleider te laten zijn?
De afgelopen twintig jaar begon ik een patroon te herkennen. Niet dat het hielp hoor. Elk jaar ging die stofzuiger wéér aan: onverwachts, compleet genadeloos. Tuurlijk zocht ik hulp — maar discreet, want what about mijn professionele imago dan?
Zo belandde ik bij een zeer ervaren psychiater. Ik zie mezelf nog op die luxe leren Chesterfield bank met fluwelen kussens zitten. Het zag er warm en uitnodigend uit, maar voelde als een ijskoud bad. Hij leek sprekend op Dokter Rossi uit Gooische Vrouwen. Het is ijskoud in de ruimte en in de 1e plaats had mijn ziel enige menselijke warmte nodig. Na drie sessies bleef ik innerlijk verkleumd weg.
Het patroon werd wat helderder. Rond november word ik als een planeet uit mijn baan geslingerd. dan vloeg ik in een parallel universum zonder dat ik het zelf doorheb. Mensen die me goed kennen vragen dan voorzichtig: “Zeg Bodo… ben je er wel?” Domme vraag, denk ik dan. maar ondertussen weet ik het wel: Piiiigs in Spaaaace; je weet wel van the MuppetShow.
Oké, dacht ik. Laat ik met een haptonoom van hoofd naar lijf gaan. Bij de derde sessie kreeg ik een shock-and-freeze-reactie. Hij zat niet letterlijk onder het elastiek van mijn onderbroek, maar zo voelde zijn energie wel. Blijkbaar heeft hij geen notie hoe je emotionele veiligheid belichaamt.
Via systemisch werk vielen er wat kwartjes. Weinig mensen weten dat ik in Paramaribo ben geboren. Achteraf zie ik hoe weinig mijn ouders werkelijk zielsverbonden waren. Mijn vader werkte altijd. Mijn moeder niet. En dan? Wat doe je dan de hele dag?
Ik vond een opsteller — Anneke. Lief, warm en zacht waar het kon, helder en soms meedogenloos waar het moest. Altijd verbonden met iets groters. Zeker vijfentwintig keer ben ik bij haar geweest. Het deed me goed. Heel goed.
Mijn ouders leefden in een wereld vol afstand. Zoals zoveel witte mensen keken ze neer op donkere mensen. Maar geen telefoon, geen WhatsApp, geen echte verbinding. Ik begon te beseffen hoe Godvergeten eenzaam mijn moeder zich tijdens haar zwangerschap moet hebben gevoeld en dat ze me het volle pond aan eenzaamheid meegaf.
EMDR dan maar? Ik klikte door honderden websites. Vaak dames met strakgetrokken, overdreven vrolijke gezichten: “In zeven sessies strijken we je hele leven glad!” Yeah right! Please don't touch me; ik ben toch geen plooienrok?
Rond mijn verjaardag op 20 december knapte ik vaak plotseling op. Ik begon te voelen dat mijn moeder zielsveel van me hield. Dat ik welkom was. Langzaam besefte ik, dat ze mij haar volle pond aan eenzaamheid meegaf. Het was háár leegte. Haar eenzaamheid. Haar onmacht en zo werd het elk jaar iets lichter.
Toen vond ik Peter: een 73-jarige EMDR-therapeut met levenservaring. Twee kinderen uit zijn eerste huwelijk, drie uit zijn tweede. Soms zaten ze met z’n allen aan tafel. Hij belichaamt samen, dacht ik. Bij hem voelde ik me veilig en met EMDR ging de beerput open.
De winter van 2024–2025 was de zwaarste winter ooit. In november voelde ik mezelf bovenaan de glijbaan zitten. Ik kende het aftellen: 3… 2… 1… en weg was ik. Ik viel door zwarte gaten, door parallelle universa, steeds verder en steeds dieper.
Maar deze keer was er iets nieuws: emotionele bodem. Instinctief voelde ik dat ik dit aankon, hoe ontwrichtend ook. Ik liet de depressiviteit mijn reisleider zijn. Maandenlang doken er beelden in me op — niet van mij, maar van mijn ouders. Behang, meubels, een van de eerste tv-meubels. Inclusief hun gevoelens. Hun zwaarte. Verhip zeg, ik keek door hun ogen en voelde hun gevoelens.
We weten nu veel meer over trauma, over de ziel, over hoe pijn zich als karmische estafettestokjes generaties lang doorgeeft. Maar toen wist niemand dat. Donkerte in je ziel is al erg genoeg. Maar er hermetisch in opgesloten zitten zonder brood of water, dat is gekmakend.
Mijn moeder kwam als veertienjarig meisje in Den Haag wonen. Er was eten, maar was ze welkom? Ik betwijfel het. Altijd dat Duitse accent. Altijd die overlevingsenergie. Overal die blikken. Het gevoel een monster te zijn, terwijl er niets mis met haar was.
Van de ene op de andere dag. Sinds dit inzicht heb ik geen ADHD-medicatie meer nodig. Voor de geruststellende zekerheid houd ik nog wat stripjes achter de hand.
In juni 2025 knapte ik op. De zon had nog nooit zo mooi geschenen. De geraniums op mijn terras raakten me diep. Een bloemetje kopen, samen uit eten — het werd weer een streling voor mijn ziel. Alsof er een flinke systemische prop cholesterol uit mijn ziel was gedotterd.
Een week geleden sloop de duisternis weer wat onder de deur door. Ik liet haar binnen. Inmiddels weet ik dat mijn ziel me altijd een hint geeft.
En ja. Mijn moeder werd op 6 september 1940 in Mährisch Schönberg geboren. In 1938 veroverde Nazi-Duitsland het gebied. In 1945 werd het teruggegeven. De Sudetenduitsers waren hun leven niet zeker.
Mijn oma vertelde hoe ze met mijn vijfjarige moeder en een baby van Mährisch Schönberg naar Berlijn liep. Vijfhonderd kilometer. Te voet. Hoe lang doe je daarover met kind en kinderwagen? En hoe kom je aan eten?
Als ik de laatste jaren dat oma leefde vroeg of ze mee uit eten ging, stak ze haar knuistje in het bankstel, grabbelde even en zwaaide dan triomfantelijk met haar paspoort en een stapeltje bankbiljetten. "Jetzt können wir richtig los!" gierde ze dan.
De winter van 1945–1946 in Berlijn was een hongerwinter. Overleven was letterlijk leven of dood. Mijn moeder was zacht, lief, gevoelig. Ik kan me voorstellen hoe deze strijd haar heeft verlamd.
Toen viel het kwartje. Dit waren niet mijn gevoelens. Dit waren die van mijn oma, doorgegeven aan mijn moeder, doorgegeven aan mij. En nu kan ik ze met liefde en respect terugleggen waar ze horen.
Zelden heb ik zo’n vredige kerst gekend.
We vieren dit jaar een week lang kerstmis: geniet ervan!
Ik wens je een liefdevol, stralend, sprankelend 2026.
En hoop met hart & ziel dat ook jij de lichtknop in jezelf vindt.
👉 Zoek jij de lichtknop in jezelf? Durf jij je depressiviteit je reisleider te laten zijn? Gratis afspraak met opstelling en liefdevol, structureel advies! 👈
Bodo (en ook Rijna).
